توسعه داشته محور اجتماع چیست؟

برگرفته از کانال توسعه روستایی

در یک نگاه اول، سه مفهوم اصلی در این عبارت به چشم می خورد: "توسعه"، "داشته"، "اجتماع". اگر بتوانیم هر یک از این مفاهیم را به خوبی توصیف کنیم، شاید آنگاه در تبیین توسعه داشته محور اجتماع راحت تر به پیش رویم.

وقتی صحبت از توسعه می شود، منظور یک فرآیند از درون به بیرون است که اجتماع با تکیه بر داشته های خود طراحی می کند و در این طراحی، هم به معیشت مردم محلی، هم به حفاظت از منابع و محیط زیست، و هم به فرآیند اجتماعی شدن مردم و افزایش همبستگی در اجتماع دقت لازمه صورت گرفته است. در این توسعه، این مردم هستند که خود قدم به پیش گذاشته اند و در جهت توسعه گام برداشته اند. این توسعه کیفی، به دنبال این است که ارزش های تازه ای در اجتماع بیابند، بر دانش بومی خود تکیه دارد هر چند که از دانش نوین هم استفاده می کند، باب کنند. زنان و مردان در کنار هم هستند و اعضای مختلف اجتماع توانایی دارند که در فرآیند توسعه مشارکت کنند. قالبی به اجتماع تحمیل نشده است و این خود اجتماع است که چارچوب ها را معین می سازد.

وقتی صحبت از داشته می شود، یادآوری کنم که رویکردها یا نهادها نگرش متفاوتی نسبت به داشته ها دارند. برای مثال یک مردم شناس ممکن است که بر داشته هایی از جنس فرهنگ تأکید بیشتری داشته باشد یا مثلا برای اداره منابع طبیعی داشته هایی از جنس طبیعت اهمیت داشته باشند. برای یک تسهیلگر که برای توسعه یک اجتماع محلی فعالیت می کند، داشته هایی مهم است که مردم خود بیان می کنند، و در واقع آنچه برای تسهیلگر مهم تر می شود، این است که در طی زمان، چه پرسش هایی را طرح کند که به مردم یا گروه محلی کمک کند که داشته هایشان را بیابند. این پرسش ها باید کمک کند که تعامل مؤثری میان مردم به وجود آید تا از دل گفت و شنودها داشته ها فهرست شوند، طبقه بندی و چنته بندی شوند و در صورت لزوم ارتباطات میان آنها مشخص شود، تا خودشان بتوانند بهتر برنامه ریزی کنند.

داشته ها، همان چیزهایی هستند که به مردم محلی کمک می کند که با تکیه بر آنها برنامه ریزی کنند. دیدن داشته ها، برسمیت شناختن آنها، و تشخیص اینکه که چطور از داشته ها به بهترین وجه استفاده کنند، نقش محوری دارد. تأکید دارم که "داشته" کلیدی ترین جزء کار توان افزایی محلی است.

مفهوم سوم، اجتماع است. در اینجا کلمه "اجتماع" کوتاه شده کلمه اجتماع محلی (یا در شهر اجتماع محله ای) است. برای تسهیلگر توسعه داشته محور اجتماع مهم است که بداند که او در یک اجتماع محلی فعالیت می کند که مرزهایی حدود این اجتماع محلی را مشخص می کند. البته این مرزها و حدود را تسهیلگر معین نمی کند بلکه این مردم محل هستند که خود این مرزها را معین می کنند. به هر حال خط کش گذاشتن روی نقشه و جدا کردن یک تکه به عنوان یک اجتماع محلی توسط تسهیلگر یا یک نهاد علاقه مند به فعالیت های اجتماع محور کار درستی نیست. این مردم هستند که حدود اجتماع محلی خود را معین می کنند. ممکن است که برای تعیین حدود یک اجتماع محلی لازم باشد که مذاکراتی با همسایگان یا حتی با دولت محلی یا نهاد مربوطه صورت گیرد تا این حدود از دل یک گفت و گوی مشارکتی - مبتنی بر رویکرد شبکه ای بودن ارتباطات محلی و تقویت این شبکه ها به عنوان سرمایه اجتماعی اصلی برای تغییر و نیز رویکرد مشارکت ذی نفعان در برنامه ها - معین گردد.

اجتماع محلی از دو مؤلفه اعتماد و نیز همکاری های کوچک میان مردم نیز قابل بررسی است. در واقع هر اندازه که میزان اعتماد میان اعضای اجتماع بیشتر شود و سابقه های همکاری ها میان مردم برای رفع دغدغه های مشترک افزون گردد، آنگاه این محل، اجتماع "تر" است. واژه باهمستان - یعنی با هم بودن آدم ها که برای کلمه community توسط داریوش آشوری به کار رفته است، با همین رویکرد بوده است. در واقع در رویکرد توسعه داشته محور اجتماع، به دنبال با هم شدن انسان ها برای یک برنامه ریزی مشترک هستیم.

پروژه توان افزایی و ظرفیت سازی جامعه محلی صدیق زهی در راستای توسعه روستا

یادگیری و توان افزایی متقابل میان تسهیلگران و جامعه محلی ،تمرین شکل دهی فضای گفت و گوی ساختاریافته و هدفمند میان اعضای جامعه
مشارکت فعال، داوطلبانه و آگاهانه جامعه محلی در فرآیند می باشد(به خصوص کسانی که صدایشان کمتر شنیده شده است)

• آشنایی با نظام های عرفی و اجتماعی روستا و همچنین منابع و داشته های سرزمین.
• مطالعه منابع طبیعی و جمعیتی روستا
• بررسی راه های ارتباطی
• بررسی مکان های عمومی
• بررسی منابع تاریخی
• آشنایی با سرمایه های اجتماعی
• بررسی کاربری اراضی
• تهیه نقشه اجتماعی و رتبه بندی رفاه
• تقسیم بندی عرفی (محله ای)
• آشنایی با نظام های عرفی و اجتماعی روستا و همچنین منابع و داشته های سرزمین.
• آشنایی با شیوه های حل تعارض و ... 

 روستاى صدیق زهى و پیش برد برنامه توسعه روستا بامشارکت جامعه محلى

"توسعه به معناى کاهش فقر، بیکارى، نابرابرى، ارتباطات بهتر، ایجاد نظام اجتماعى مبتنى بر عدالت و افزایش مشارکت مردم در امور جارى تعریف مى شود."
توسعه در رشد متوازن با مشارکت جامعه محلى پایدار مى گردد. این حرکت به سمت برابرى هاى اجتماعى همراه با محرومیت زدایى و افزایش درآمدعمومى جامعه منجر مى شود. توسعه هر چند که ابعاد متفاوتى را در بر مى گیرد مثل توسعه انسانى، سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و غیره اما فرایند انجام آن در هر شکلى موجب خودباورى، توانمندى و مدیریت منابع مى گردد.

تشکیل کار گروه همیاران آموزش بر اساس نظام حَشَر در روستاى صدیق زهى که از گذشته های دور یکی از نظام های اجتماعی همیاری در میان قوم بلوچ بوده و در ساختار اجتماعی این قوم قرار دارشته است

کارگروه همیاران آموزش از نمایندگان اقشار مختلف با هدف کمک به توسعه روستا شکل گرفته است. آنان با تقسیم کار و برگزارى جلسات منظم اهداف خود را تعریف و پیش مى برند.

نشست گروه همیاران

باحضور آقایان آسوبار، آزادی (نماینده دبیران )احمد علی بلوچ، محمد کریم گوهری (نماینده  شورا )عبدالمالک بازدار (دهیار و کُلُّک دار)خلیل بادفر (نماینده جوانان)اعضای دیگر: ذاکر درتاج، نسیم بلوچ، عبدالباسط بلوچ، محسن بلوچ، قاسم بلوچ، سجاد بلوچ و تسهیلگران: وجید امینی، امیر قاسمی، شیوا اسفاری و ناهیدالماسی

دستور جلسه

• تعیین اهداف کلی و اختصاصی کار گروه
• برنامه ریزى برنامه ٥ساله

 دراین جلسه هدف کلی کارگروه که ارتقای کیفیت آموزش در روستای صدیق زهی است بررسى وبرنامه ریزى شد.این برنامه برمبناى اهداف درپنج سال اینده توسط گروه همیاران اجرایی مى شود.

• ساخت و تعمیر و تجهیز و نگهداری از بناهای آموزشی
• تهیه لوازم کمک آموزشی برای کودکان کم بضاعت و فاقد شناسنامه
• تهیه هزینه بیمه برای دانش آموزان کم بضاعت
• تامین هزینه و یا وسیله ایاب و ذهاب در صورت نیاز برای دانش آموزان دختر
• طراحی و اجرای برنامه های آموزش و آگاه سازی در زمینه بهداشت در مدارس
• برگزاری کلاس های فوق برنامه برای دانش آموزان ضعیف

برنامه گروه همیاران آموزش در راستاى بهبود فضاى آموزشى دانش آموزان

• تعمیر و تکمیل ابسردکن هاى مدارس
• کاشت نهال
• شناسایى بازماندگان از تحصیل و رفع موانع
• فراهم نمودن شرایط سنجش بینایى وشنوایى سه سال اول دبستان
• کمک به بیمه کردن برخى دانش اموزان
• نظافت اطراف مدرسه
• رسیدگى به بهداشت دانش آموزان
• به سازى و زیبا سازى مدارس

گروه تسهیلگران یاران جامع

• برگزاری کارگاه هنر برای معلمان و نقاشی دیوار مدارس روستا با کمک دانش آموزان
• برگزارى کارگاه فرایند قیمت گذارى محصولات صنایع دستى
• برگزارى کارگاه فرایند راه اندازى یک طرح کسب وکار توسط تسهیلگران اتجمن یاران جامع در روستای صدیق زهی

نشست گروه یاران جوان 

یاران جوان گروهى از جوانان صدیق زهى که در راستاى مسئولیت اجتماعى خود، داوطلبانه در راه پیشبرد برنامه هاى توسعه روستا فعالیت مى نمایند.

در این نشست با حضور تسهیلگران یاران جامع

• تعریف اهداف، چشم انداز ، تشکیل صندوق
• تصمیم گیری در رابطه با ورودی صندوق (مثال: حق عضویت٬ مبالغ صندوق های جمع آوری پول در روستا٬ فعالیت های درآمد زا و ...)
• موارد استفاده از اندوخته صندوق
•  شرایط عضو گیری و عضو پذیری صندوق
• شرایط خروج از صندوق
•  برنامه های عملیاتی صندوق(مثل شرایط وام دهی و ...)
• برنامه های عملیاتی کار گروه

در نهایت با توجه به اجماع نظر اعضای کار گروه مقرر شد اسنادی جهت ساختار٬ شفافیت و مستند سازی فعالیت های کارگروه تهیه شود که در فعالیت های آینده مى توان به این اسناد رجوع کرد.

جلسه آزاد با یاران جوان روستای صدیق زهی

موضوع: امکانات و محدودیت های ورزش روستا

تسهیلگر: قاسم بلوچ 

انجمن یاران جامع این موفقیت که نشانه رشد و تکامل گروه یاران جوان صدیق زهی می باشد را به این عزیزان تبریک می گوید.